Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Ankara, Türkiye, 16 - 17 Aralık 2023, cilt.1, sa.1, ss.346-351
Dünyada özellikle son yıllarda karşılaşılan COVID-19 pandemisi ile ortaya çıkan sağlık ve ekonomi
alanlarındaki krizler, iklim krizinin artması ile belirsizliğin insan yaşamı üzerindeki etkileri ve algılanış biçimi
önemli bir araştırma konusuna dönüşmüştür. Yaşanılan güncel krizlerden bağımsız olarak belirsizlik, insan
hayatının ayrılmaz bir parçasıdır ve olmaya devam edecektir. Dolayısıyla psikoloji başta olmak üzere ilgili
bilimsel disiplinlerde belirsizliğe ilişkin hali hazırda kimi kuramsal yaklaşımlar ve kabul görmüş bilimsel
kavramlar bulunmaktadır. Artan belirsizlik algısının ve belirsizliğe karşı tahammülsüzlüğün kişilerde depresyon,
anksiyete ve obsesif-kompulsif semptomların artmasına, geleceğe yönelik korku ve umutsuzluğa neden olduğu
bilinmektedir (Carleton, Norton ve Asmundson, 2007; Fourtounas ve Thomas, 2016; Miranda, Fontes ve
Marroquín, 2008). Ancak var olan alanyazın incelediğinde algılanan belirsizliği ölçmeye yönelik bir ölçme
aracının olmadığı görülmektedir. Belirsizlik algısıyla ilgili yapılan çalışmalarda araştırmacıların araştırmanın
amacına özgü hazırladıkları birkaç soru ile bu ölçümleri aldığı göze çarpmaktadır. Dolayısıyla, belirsizlik algısına
yönelik hazırlanacak bir ölçüm aracının psikolojik sağlık araştırmalarına katkı sunacağı düşünülmektedir. Bu
amaçla mevcut araştırma kapsamında Algılanan Belirsizlik Ölçeği’nin (ABÖ) geliştirilmesi ve psikometrik
özelliklerinin incelemesi yapılmıştır. Çalışmada üniversite öğrencilerinden çevrim içi olarak toplanan veriler
kullanılmıştır (N = 187). Ölçeğin çok boyutlu yapısını incelemek adına JAMOVI 2.3.18 paket programında Temel
Eksenler Faktör Analizi ile PROMAX rotasyonu kullanılarak açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz
sonuçlarına göre, bireylerin algıladıkları belirsizlik seviyesini ölçmeye yönelik 12 maddeden oluşan iki faktörlü
bir yapı elde edilmiştir. Birinci faktör kişinin kendi yaşamını doğrudan etkileyen konulara ilişkin maddelerden
oluşurken, ikinci faktörün iklim krizi gibi görece bireysel alanın uzağında görülen konulara ilişkin maddeleri
içerdiği görülmüştür. Yapı geçerliğini test etmek için belirsizlik algısıyla kavramsal ilişkileri bulunan Belirsizliğe
Tahammülsüzlük Ölçeği’nden (Carleton, Norton ve Asmundson, 2007) faydalanılmıştır. Sonuç olarak,
araştırmacıların gelecek araştırmalarda kullanabileceği ve algılanan belirsizlik seviyesine yönelik genel bir bilgi
veren yeni bir ölçme aracı alana kazandırılmıştır