Akademik Veri Yönetim Sistemi
19. Ulusal Sinirbilim Kongresi, İstanbul, Türkiye, 21 - 23 Kasım 2021, ss.122
AMAÇ: Duyusal ve motor yapıların hemen uyaran öncesi zaman dilimindeki fonksiyonel durumları
uyaranın işlenme süreci için önemli bir belirleyicidir. Stroop testinde, uyaranın özellikleri (rengi ve
kelime anlamı) arasındaki çelişkinin çözümlenmesi ve baskın olan kelime anlamı ilişkili yanıtın
inhibisyonu gerekir. Bu bilişsel kontrol altsüreçlerinin bir önceki uyaranın çelişkili veya çelişkisiz
olmasına göre test boyunca adaptif artış ve azalışlar gösterdiği bildirilmiştir (çelişki adaptasyonu). Bu
çalışmada Stroop testinde çelişki adaptasyonunu uyaran öncesi EEG’de olaya ilişkin salınımlar (OİS) ile
araştırmayı hedefledik.
YÖNTEM: 12 sağlıklı gönüllü (6 kadın, 6 erkek) çalışmaya katıldı. Katılımcılara bilgisayar tabanlı
renk-kelime Stroop testi uygulandığı esnada 30 kanal EEG kayıtlaması yapıldı. Katılımcıların
davranışsal yanıtları butonlara basarak alındı. Katılımcıların buton yanıtı öncesi 1sn, yanıt sonrası 1,5 sn
kapsayan, yanıt-kilitli EEG dilimleri elde edildi. Bu zaman dilimi bir sonraki uyaran için yanıt öncesi
zaman dilimi kabul edildi. 8-35 Hz aralığında OİS'ler dalgacık dönüşümü ile hesaplandı. Frekans
bileşenlerinin uyumlu ve uyumsuz koşullarda spasyo-temporal özelliklerinin istatisiksel karşılaştırması
için FieldTrip araç-kutusunun non-parametrik küme tabanlı permütasyon testi kullanıldı.
BULGULAR: Uyumsuz uyaranlarda buton-yanıtı sonrası (100-800 ms) toplam 8-13 Hz aktivitesi
uyumlu uyaranlara kıyasla daha düşük genlikliydi (p=0.0347). Koşullar arasındaki bu anlamlı farkın
özellikleri incelendiğinde, sensori-motor korteks bölgesi üzerinde fronto-santral elektrotlarda sınırlı
olduğunu ve 9-10 Hz'de gerçekleştiğini bulduk. Frekans aralığı ve yerleşimini dikkate alarak bu
amplitüd düşüşünü Mu ritmi desenkronizasyonu olarak yorumladık.
SONUÇ: Stroop testinde uyumlu ve uyumsuz uyranlar %50 olasılıkla rastlantısal olarak ortaya
çıkmaktadır. Her bir uyumsuz uyaran yanıtını takiben, bir sonraki uyaran öncesinde daha güçlü
gerçekleşen Mu ritmi desenkronizasyonu, baskın otomatik yanıtın inhibisyonu ve bilişsel kontrolde artış
(çelişki adaptasyonu) ile ilişkili görünmektedir.
Anahtar Kelimeler: kognitif kontrol, Mu ritmi, Stroop testi, EEG, olaya ilişkin osilasyonlar