7. Ulusal Klinik Mikrobiyoloji Kongresi, Muğla, Türkiye, 1 - 05 Kasım 2023, ss.215-216, (Özet Bildiri)
Giriş ve Amaç: Leishmaniasis tedavisinde uzun yıllardır kullanılmakta olan antimon bileşiklerine karşı gelişen ve son yıllarda yaygınlaştığı gözlenen ilaç direnci nedeniyle tedavi için tüm dünyada yeni ilaç araştırmaları yaygın olarak yürütülmektedir. Bu amaçla toksik etki göstermeyen, etkin ve düşük maliyetli bir ilaç ortaya koyabilmek adına çok sayıda doğal ürün ile sentetik madde laboratuvarlarda araştırılmaktadır. Antimikrobiyal Peptidler (AMP) insanlarda doğal bağışıklığın gelişiminde görev alan özel bileşikler olup geniş etki spektrumları, hızlı etkileri ve düşük direnç riskleri sayesinde günümüzün önde gelen antibiyotik adaylarındandır. Bir grup AMP olan katelisidinler, artı yüklenmiş olmaları dolayısıyla eksi yüklü bakteri, mantar ve protozoon membranları ile etkileşmekte, doğrudan ya da membranlar üzerinde delikler oluşturarak etkin bir antimikrobik etki oluşturmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı, katelisidinlerin filogenetik olarak korunan baz dizileri ile yapılarını taklit ederek “katelisidin benzeri helikal peptidler (KBHP)” tasarlamak ve bunların in vitro anti-leishmanial etkinliklerini, yerli bir kutanöz leishmaniasis (KL) hastasından elde edilen Leishmania tropica izolatı üzerinde, antimon bileşiklerinden meglümin antimonat (MA) ile karşılaştırarak incelemektir. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın başında beş çalışma (TN-1-5) ve iki kontrol grubu (MA ve İlaçsız Kontrol [İK)]) oluşturuldu. Sıvı azotta saklanmakta olan MA’ya duyarlı L. tropica izolatı çözdürülüp önce NNN besiyerine, daha sonra ise %10 fetal bovin serumu (FBS), %1 penisilin- streptomisin ve %0,2 gentamisin içeren RPMI-1640 besiyerine ekildi. Önceden laboratuvarımızda tasarımı yapılan ve üretici firmadan liyofilize formda teslim edilen beş ayrı KBHP (TN1-5), çalışma öncesi dimetil sülfoksidde seyreltilerek hazırlandı. Test plaklarının ilk çukurlarına her bir KBHP ile MA’dan 150’şer mikrolitre konulduktan sonra seri dilüsyonlarla 512 ve 4 ug/ml arası dozlar elde edildi. Daha sonra tüm çukurlara 1x108/ml promastigot içeren kültürden 100 mikrolitre eklendi. Parazitlerin canlılıklarının XTT yöntemi ile kontrolü ve diğer sayımlar 24 ve 48. saatlerde yapıldı. Bulgular ve Sonuç: Elde edilen sonuçlara göre, katelisidin benzeri helikal peptidlerden TN- 3’ün, L. tropica’ya karşı 48. saatin sonuna kadar daha düşük dozda (32 ug/ml) etkin kaldığı belirlendi. TN-5 dışında her maddenin değişen düzeylerde anti-leishmanial etkinlik gösterdiği bulunurken TN-5’in en yüksek doz uygulandığında dahi etkisiz kaldığı görülmüştür. (Tablo 1).Ön çalışmamızın bulguları, araştırılan antimikrobiyal peptidlerden TN-3’ün MA’ya kıyasla L. tropica’ya karşı umut verici bir etkinlik gösterdiğini ve yeni çalışmalarla in vivo etkinliğinin ve toksisitesinin araştırılması gerektiğini ortaya koymuştur (Resim 1).