Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sağlık ve Toplum, cilt.35, sa.1, ss.1-13, 2025 (Hakemli Dergi)
Türkiye’deki nüfus politikalarının pronatalizmden antinatalizme keskin geçişini simgeleyen 557 sayılı Nüfus Planlaması hakkındaki kanun, 1965 yılında kabul edilmesinin öncesinde ve sonrasında farklı başlıklarda yoğun tartışmalara yol açmış olup bunlar içinde sağlık tartışmalarının özel bir yeri vardır. Artan anne ölümleri ve kürtaj yasanın kabulü için sağlık gerekçeleri olarak öne sürülürken, modern kontraseptif yöntemlerin aktif kullanımı ise doğurganlığın azalması ve kürtajın vakalarının önlenmesi için temel çözüm olarak sunulmuştur. Yasa sonrası yurt çapında tanıtımı ve dağıtımı yapılan modern yöntemler, sağlık kaygıları ve sağlık hizmelerinin organizasyondaki eksikliklerden ötürü hedeflenen kullanım düzeyini yakalayamamış, buna karşın azaltılması hedeflenen geleneksel korunma yöntemleri ve düşük yapma/ kürtajın artışı devam etmiş ; doğurganlık hızı ise düşmeye devam etmiştir. Bu çalışmada, Nüfus Planlaması Kanunu öncesi ve sonrasında yaşanan sağlık temelli tartışmalar, dönemin gazete haberleri, makaleleri, meclis ve senato tutanakları ve sağlık raporları taranmak suretiyle geniş çaplı olarak analiz edilmiş ve günümüz nüfus politikalarının belirlenmesi ve etkin uygulanması ile ilgili tartışmalara tarihi bir perspektif sunulması hedeflenmiştir.
Law No. 557 on Population Planning, which symbolised the sharp transition of Turkish population policy from pronatalism to antina talism, led to intense debates on various issues before and after its enactment in 1965, of which the health debates were critical. While rising maternal mortality and abortions were cited as health justifi cations, active use of modern contraceptive methods was presented as the main solution to reduce fertility and prevent abortions. The modern methods, which were promoted and distributed nationwide did not achieve the desired level of use due to health concerns and shortcomings in the heaalth service organisation. Yet, fertility rates decreased due to the increase in traditional and modern contra ceptive methods and also abortions, that were supposed to be re duced. In this study, health debates before and after the Population Planning Law were comprehensively analysed using newspapers, articles, parliamentary and senate minutes and health reports from the period to provide a historical perspective on the contemporary debates about the introduction of population policy and its effective implementation.