Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Ulusal Sağlıklı Yaşam Kongresi, İstanbul, Türkiye, 1 - 03 Haziran 2024, ss.50, (Özet Bildiri)
ÖZET
Amaç: Post modern dünyada sağlıklı beslenme kaygılarının, çeşitli hastalıkların ve dönemsel yeme akımlarının ortaya çıkışı ve dış görünüşün önem kazanmasıyla insanlar sağlıklı beslenmeye yönelmiştir. Bunun da Ortoreksiya Nervosa (ON) eğilimi prevalansının artmasına neden olabileceği öne sürülmektedir. Sağlık personelleri, diyetisyenler, sağlık eğitimi alan öğrenciler, spor yapan bireyler, adolesanlar ve performans sanatçıları, ON için risk grubunda yer almaktadır. Bu çalışmada, ON eğilimi ve ortaya çıkışında etkili olduğu öne sürülen faktörlerin saptanması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya dahil edilme kriterlerine uygun, 18-65 yaş arasındaki 892 lisans öğrencisi katılmıştır. Veriler, Mayıs – Aralık 2021 tarihleri arasında hem yüzyüze (n= 643) hem de çevrimiçi anketler aracılığıyla toplanmıştır (n=249). Çalışmada sosyodemografik veri toplama formu, Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği ve Orto-11 Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 21.0 programı ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerler ile, nitel veriler sıklık ve yüzde değerleri ile sunulmuştur. Karşılaştırmalı analizlerde parametrik olmayan testler uygulanmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların %23’ünde artmış ON eğilimi saptanmıştır. Bekar, ≥30 kg/m2 beden kütle indeksine sahip, Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencisi, tıbbi beslenme tedavisi alan ve son 6 ay içerisinde diyet kısıtlaması yapan, yoğun fiziksel aktivite seviyesine sahip katılımcılarda ON eğilimi anlamlı derecde daha yüksek saptanmıştır (p<0.05). Sosyal medya etkisiyle gıda alış verişi yapan katılımcılarda da ON eğilimi belirgin olarak yüksek bulunmuştur (p<0.05). Instagram, Pinterest ve TikTok kullanan bireylerin daha fazla ON eğilimi gösterdikleri saptanmıştır (p<0.05). Sosyal medyada beslenme alanında bilgi almak için en az bir kişiyi takip edenlerde kimseyi takip etmeyenlere oranla ON eğiliminin daha fazla olduğu bulunmuştur (p<0.05). Beslenme alanında bilgi almak için antrenör/yaşam koçu/sporcu, diyetisyen, fenomen/sanatçı, gazete/dergi/haber hesapları ve şef takip edenlerde ON eğiliminin daha fazla olduğu bulunmuştur (p<0.05).
Sonuç: Tanı kriterlerinin kesin olarak belirlenmemiş olması, ortaya çıkışında etkili olan faktörlerin çelişkili olması ve prevalansın gün geçtikçe artması nedeniyle ON ve doğurabileceği sonuçlar önem arz etmektedir.