Akademik Veri Yönetim Sistemi
13.Ulusal Sağlıklı Yaşam Kongresi, İstanbul, Türkiye, 30 Mayıs - 02 Haziran 2024, ss.20, (Özet Bildiri)
Amaç: Diyetteki en yüksek enerjiye sahip makro besin ögesi grubu olan yağların koku, tat, lezzet ve dokusal özellikleri nedeniyle daha fazla tüketilmesi, obezite ve obeziteye eşlik eden bulaşıcı olmayan kronik hastalık riskini artırdığı çeşitli epidemiyolojik çalışmalarda vurgulanmaktadır. Bu çalışmada uyku kalitesi, kronotip ve fiziksel aktivite düzeyinin, spontan yağlı besin tüketim tercihine etkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya, dahil edilme kriterlerine uygun, 18-65 yaş arasında 395 lisans öğrencisi katılmıştır. Veriler,
Mayıs – Kasım 2022 tarihleri arasında yüzyüze toplanmıştır. Çalışmada sosyodemografik bilgilere ek olarak Yağ Tercih Anketi, Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi, Sabahçıl Akşamcıl Anketi ve Fiziksel Aktivite Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 21.0 programı ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerler ile, nitel veriler sıklık ve yüzde değerleri ile sunulmuştur. Karşılaştırmalı analizlerde parametrik olmayan testler uygulanmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Kadın katılımcılar erkeklere oranla yağlı yiyecekleri lezzetli bulsalar dahi daha az yeme eğilimi göstermiş, daha çok kısıtlama davranışı eğiliminde bulunmuştur (p<0.05). Beden Kütle İndeksi ve yağ tercihi değerlendirildiğinde ise fazla kilolu ve obez bireylerin zayıf kişilere göre yağlı yiyecekleri lezzetli bulsalar dahi daha az yeme eğilimi göstererek daha çok kısıtlama davranışı eğiliminde olduğu görülmüştür (p<0.05). Ancak; uyku kalitesi, kronotip ve fiziksel aktivite düzeyi ile yağ tercihi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0.05).
Sonuç: Üniversite öğrencilerinde kronotipin beklenenin aksine yağ tercihi üzerine anlamlı bir etkisinin olmayışı öğrencilerin daha esnek uyku-uyanıklık sürelerine sahip olması ve/veya sınav dönemi nedeniyle uyku alışkanlıklarının etkilenmiş olabileceğini düşündürmektedir. Bireylerin spontan yağlı besin tüketim tercihinin belirlenmesini hedefleyen her bir adımın, kronik hastalıklarla mücadeleye katkı sağlayacağından önem kazanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: yağ tercihi, obezite, kronotip