Akademik Veri Yönetim Sistemi
Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ulusal Eczacılık Kongresi MÜEFKON2025, İstanbul, Türkiye, 8 - 10 Mayıs 2025, ss.82, (Özet Bildiri)
Baklagiller
(Fabaceae), ekonomik açıdan önemli ve gıda olarak değeri yüksek bitkileri
barındıran çiçekli bitkilerin en büyük familyalarından biridir [1]. Fabaceae familyasının Onobrychis Mill. cinsine ait Onobrychis,
özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmak üzere Türkiye'nin hemen
hemen her bölgesinde yayılış gösteren bir türdür. Onobrychis türlerinin geleneksel halk tıbbında yara, kesik ve
çeşitli cilt rahatsızlıkları üzerine kullanımları bildirilmiştir [2-4]. Litaratüre
bakıldığında çeşitli dermatolojik sorunların (kronik diyabetik yaralar, akne,
cilt yaşlanması, yanıklar) tedavisi için kullanılan bitkiler üzerindeki mevcut
araştırmaların çoğu, bu bitkilerin antibakteriyel ve antifungal özelliklerine
odaklanmıştır ve geleneksel tıbbi bitkilerin biyolojik aktiviteleri hakkında
geniş bir araştırma boşluğu bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı kır korungası
olarak bilinen Onobrychis oxyodonta Boiss.
bitkisinin cilt ile ilişkili enzimler üzerindeki inhibisyon kapasitesini,
antioksidan aktivitesini ve fitokimyasal karakterizasyonunu belirlemektir. Bu
çalışma kapsamında bitkinin etanol:su (80:20) ve hekzan (Soxhlet) olmak üzere 2
farklı ekstresi hazırlanmıştır. Daha sonra ekstreler antioksidan kapasitenin
değerlendirilmesi amacıyla DPPH, FRAP, CUPRAC ve TOAC analizlerine tabii
tutulmuştur. Bitkinin fenolik profilinin belirlenmesi amacıyla Total Flavonoid
ve Total Fenolik İçerik testleri gerçekleştirilmiştir. Bitkilerin göstermiş
oldukları antioksidan ve biyolojik aktiviteleri genellikle sahip oldukları
fenolik bileşiklere atfedilmektedir. Bu nedenle bitkide ön çalışma olarak HPTLC
ile çeşitli fenolik bileşikler taranmış ve tespit edilen rutinin kantitatif
analizi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bitkinin fitokimyasal profili gaz
kromatografisiyle (GC) aydınlatılmaya çalışılmıştır. Çalışma bulguları hem etanol
hem de hekzan ekstresinde hiperpigmentasyon tedavisine yardımcı bir bileşik
olan arbutinin varlığını ortaya koymuştur. Güçlü bir tirozinaz inhibitörü olan
arbutinin varlığına ilişkin antitirozinaz inhibisyonu ve buna ek olarak antikollajenaz, antielastaz, antihyaluronidaz aktivite değerlendirilmiştir. Antioksidan analizler, etanol
ekstresinin genellikle daha yüksek aktiviteye sahip olduğunu göstermiştir.
Sonuçlar O. oxyodonta Boiss. bitkisinin
cilt problemleri için potansiyel kozmetik bir ajan olabileceğini ortaya
koymaktadır.