Research Information System
Klinik Psikoloji Dergisi, vol.4, no.1, pp.73-85, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
Çocuk gelişimine ilişkin literatürde annenin rolü güçlü bir yere sahipken, çocukların sağlıklı sosyal ve
duygusal gelişiminde babaların önemi son yıllarda anlaşılmaya başlanmıştır. Bunun bir uzantısı olarak
ceza infaz kurumlarında annelerden çok babalar bulunmasına karşın babanın hapsedilmesinin çocuk ve
aile ilişkileri üzerindeki etkilerine ilişkin çalışmalar daha sınırlıdır. Bu kapsamda bu gözden geçirme
makalesinde babanın cezaevinde olmasının çocuk ve aile üyeleri üzerindeki etkileri, cezaevi sürecinde
baba-çocuk etkileşimi ve bu etkileşime yönelik müdahale çalışmaları ile olası çözüm önerileri ele
alınmıştır. Yapılan çalışmalar babası cezaevinde olan çocukların çok sayıda stres kaynağı ile başa
çıkmaya çalıştığını göstermektedir. Bu çocuklar bir taraftan baba yokluğuna alışmaya çalışırken, diğer
yandan etiketlenme, değişen yaşam şartları, bozulan ekonomik koşullar gibi durumların üstesinden
gelmeye çalışmaktadır. Küçük yaştaki çocukların bu süreci anlamlandırması daha zordur. Bu nedenle
kendilerini suçlama ya da terk edildiklerini düşünme gibi gerçekçi olmayan inanışlar geliştirebilmektedirler. Babanın cezaevine girmesi ile tek başına kalan ve psikolojik sağlığı bozulan anne de çocuğa
etkili bir ebeveynlik gösterememekte, bu durum da çocuğu olumsuz etkilemektedir. Tüm bunların bir
sonucu olarak bu çocuklarda hem akademik problemler hem de duygusal ve davranışsal sorunlar daha
fazla görülmektedir. Cezaevinde baba ve çocuk arasında etkili iletişimin sürdürülmesi çocuğun psikolojik sağlığını olumlu etkilerken, babanın salıverilme sonrasında ailesine ve topluma daha kolaylıkla
uyum göstermesini desteklemektedir. Olumlu aile ilişkisine sahip olma babaların yeniden suça karışmalarının önlenmesinde koruyucu bir role sahiptir. Cezaevindeki babaların ebeveynlik becerileri ve
daha kaliteli baba-çocuk etkileşimine yönelik müdahale programlarına katılmaları ise yararlı sonuçlar
sağlamaktadır.