Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. Ulusal Alzheimer Kongresi , İstanbul, Türkiye, 5 - 08 Kasım 2020, ss.30
SS - 17
AGRAMATİK PRİMER PROGRESİF AFAZİDE ANLATI ÖRNEKLERİNİN SİSTEMATİK ANALİZİ
Mustafa Seçkin1, Merve Savaş2
1Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul
2Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Dil Ve Konuşma Terapisi Bölümü, İstanbul
Amaç: Bu çalışmanın amacı nörodejeneratif hastalıkların dil varyantı olan primer progresif afazi (PPA)
sonucunda gelişen gramer bozukluklarının sistematik olarak incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Sekiz agramatik PPA hastası ve 12 sağlıklı kontrol çalışmaya dahil edildi. Katılımcılara
verilen resim anlatma görevi sırasında anlatı örnekleri bir ses kayıt cihazı ile kaydedildi. Konuşma çıktıları
daha sonra Systematic Analysis of Language Transcripts (SALT clinical v9) yazılımı kullanılarak kantitatif
olarak analiz edildi.
Bulgular: Kontrol grubu ile kıyaslandığında PPA hastalarında dakikada üretilen kelime sayısının (86.05’e
karşılık 44.7) düşük ve ortalama sözce uzunluğunun (9.26’ya karşılık 6.35) kısa olması PPA grubunda dil
yapısındaki tutukluk ile ilişkili olarak değerlendirildi. Ayrıca yine kontrol grubu ile karşılaştırıldığında PPA
grubu ve kontrol grubu arasında basit cümle üretimi arasında fark olmaması buna karşın kontrol grubuna
oranla PPA grubunda daha az sayıda karmaşık (8.83’e karşılık 1.87) ve sıralı cümle (3’e karşılık 0.37) üretiminin
olması, azalan morfosentaktik becerileri ortaya koymaktadır. Kapalı sınıf sözcükler olarak bilinen bağlaç
ve ilgeç kullanımları kontrol grubu lehinedir. Zamir üretimleri açısından iki grup arasındaki farkın düşük
bulunması (9.75’e karşılık 8.5) PPA’da azalan sözel akıcılık ve kelime bulma güçlüğünü kompanze edici bir
mekanizma olarak ortaya çıkması biçiminde yorumlanabilmektedir. Eylemlere gelen zaman çekim ekleri
incelendiğinde PPA hastalarının toplam zaman çekimi üretiminin (11.62) kontrol grubuna yakın (12.33)
olduğu ancak –mIş kullanımının PPA grubunda (2.87) kontrol grubuna göre (4.58) azaldığı gözlenmiştir.
Sonuç: SALT yazılımı kullanılarak Türkçe konuşan PPA hastalarındaki agramatizm bulguları başarılı bir
şekilde gösterildi. Türkçe edinim hiyerarşisinde şimdiki zaman eki olarak bilinen -Iyor ve bilinen geçmiş
zaman eki olan –dI daha erkendir. PPA grubunda –mIş ekinin üretiminde gözlenen belirgin düşüş ve diğer
eklerin kullanımının görece daha fazla olması nörodejeneratif afazilerde geç edinilen yapının daha erken
kaybedildiği ve erken edinilen yapıların korunduğu savını destekler niteliktedir. Ayrıca, –mIş’li geçmiş zaman
kullanımlarının ötekinin perspektifini tahmin etme ve çıkarım boyutları göz önünde bulundurulduğunda
PPA’da pragmatik bozulmaların da görülebileceği fikrini gündeme getirmektedir.