İlaç yeniden konumlandırma ile tayin edilen moleküllerin senoterapötik potansiyelinin in vitro olarak belirlenmesi


Bozaykut Eker P. (Yürütücü), Gladyshev V., Kırmalı C. E., Karademir Yılmaz B.

TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Temmuz 2021
  • Bitiş Tarihi: Temmuz 2024

Proje Özeti

Son yıllarda artış içerisinde olan kronolojik yaşlanma, insan hastalıkları için en bu¨yu¨k risk faktöru¨nu¨ oluşturmakla beraber ilgili hastalıkların gelişiminde önemli bir mekanizma olarak hu¨cresel senesans (HS) öne çıkmaktadır. HS’yi hedefleyen senoterapötik ilaç grubu ise çok yakın bir zamanda keşfedilmesine rağmen klinik çalışmalarda yer almaya başlaması ile dikkat çekmektedir. 
Yaşlanma oldukça karmaşık bir su¨reç olduğu için proje araştırmacıları öncellikle ilişkili genleri tayin etmek adına farmakolojik, diyet ve genetik modellerin meta-analizinin yapıldığı kapsamlı bir transkriptomiks çalışması yapmıştır. Daha sonra bu genleri hedefleyen moleku¨ller, uzun soluklu klasik ilaç çalışmalarına karşı zaman ve maliyet açısından ciddi avantaj sağlayan ilaç yeniden konumlandırma tekniği ile mevcut verilerden faydalanarak belirlenmiştir. Bu analiz sonucu en yu¨ksek skoru alan hedef moleku¨ller arasında bir antioksidan moleku¨l, bir hipertansiyon ilacı ve iki adet mTOR inhibitöru¨ olduğu bulunmuştur. Bu çalışmanın devamında yu¨ksek skorlu mTOR inhibitörlerinin HS’yi azaltabileceğini gösterilmesi, bu moleku¨llerin senoterapötik potansiyeli olabileceğini işaret etmiştir. 
Proje; Moleku¨ler Biyoloji, Tıbbi Biyokimya ve Tıp Mu¨hendisliği alanından tecru¨beli araştırmacıları kapsamaktadır. Bunun yanında yaşlanma ve Biyoinformatik alanında uzman olan Yurtdışı danışmanın bulunması ile proje uluslararası ve multidisipliner bir içeriğe sahiptir.
Proje çıktılarının vasku¨ler yaşlanmaya karşı yeni terapilerin geliştirilmesine yön vermesi ve bu projede kullanılması planlanan hayvan modeli ile yapılacak in vivo projelere öncu¨lu¨k etmesi beklenmektedir. Bu çalışma ayrıca, projede yer alacak genç araştırmacılara, ileri araştırma tekniklerinin kullanılması ve omiks bazlı biyoinformatik analizi yapılması kapsamında ulusal ve uluslararası eğitim fırsatı sunacaktır. Bunun yanında uluslararası iş birliğinin kurulması karşılıklı bilgi ve teknoloji transferi ile bilimsel gelişime katkı sağlayacaktır.