Akademik Veri Yönetim Sistemi
Çabuk Çolak D. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2025
| Organizmaların temel amacı olan gen aktarımını destekleyen özellikler doğal seleksiyon aracılığıyla popülasyonda yaygın hale gelir. Bu bağlamda, hayatta kalma ile ilgili bilgileri diğer bilgilere göre daha iyi hatırlamak gibi gen aktarımını destekleyen bellek özelliklerinin doğal seleksiyon tarafından seçilmiş olabileceği belirtilmiş ve hayatta kalma bağlamında işlenen bilgilerin daha iyi hatırlandığı bulunmuştur (Hayatta Kalma Etkisi). Hamilton (1964) ise gen aktarımının dolaylı yollarının da olduğunu öne sürmüş, akrabaların genlerinin belirli bir oranda benzer olması nedeniyle gen aktarımının akrabaların gen aktarımı aracılığı ile de gerçekleşebileceğini vurgulamıştır. Bu sebeple, kişinin yabancılar yerine akrabalarının hayatta kalması ve iyi olmasına öncelik vereceği belirtilmiş ve buna “akraba seçilimi” ismi verilmiştir. Bu bağlamda, Hayatta Kalma Etkisi’nin kişinin yakın akrabalarının hayatta kalması ile ilgili bilgilere de uzanması, yani dolaylı yoldan gen aktarımının desteklemesi için yakın akrabaların hayatta kalımı ile ilgili bilgilerin yabancıların hayatta kalımı ile ilgili bilgilere kıyasla daha iyi hatırlanması beklenebilir. Ancak bu konu literatürde çok az yer bulduğu gibi, yapılan çalışmaların bulguları çelişkilidir. Önerilen projenin amacı “Hayatta kalma etkisi, bir akrabanın hayatta kalımıyla ilgili bilgiler için de gözlemlenir mi?” sorusuna cevap vermek ve ilgili akrabaya sahip olup olmamanın gözlenecek olası etkideki rolünü incelemektir. Projede önerilen iki çalışmada katılımcılar, kendilerinin, tam kardeşlerinin ve bir yabancının hayatta kalımıyla ilgili senaryolar okuyacak ve verilen senaryo ile ilişki düzeyi bakımından bir dizi kelimeyi derecelendireceklerdir. İlk çalışmaya kardeşi olan katılımcılar katılırken, ikinci çalışmaya kardeşi olmayan katılımcılar katılacaktır. Birinci çalışmanın sonucunda kişilerin kendi hayatta kalımlarına dair bilgileri diğer bilgilere kıyasla daha çok hatırlarken, kardeşlerinin hayatta kalımı ile ilgili bilgileri bir yabancının hayatta kalımıyla ilgili bilgilere kıyasla daha iyi hatırlaması beklenmektedir. İkinci çalışma ise aynı bulguların kardeşi olmayan ve verilen senaryolarda olduğunu hayal eden katılımcılar için de ortaya çıkıp çıkmayacağını, yani ilgili akrabaya sahip olup olmamanın gözlenecek olası etkideki rolünü incelemek için gerçekleştirilecek ve sonuçları birinci çalışma ile karşılaştırılacaktır. |