Tezin Türü: Tıpta Yandal Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yeditepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇETİN ORDU
Danışman: Başak Oyan Uluç
Özet:
Evre IV küçük hücreli
dışı akciğer kanserinde (KHDAK),
palyatif kemoterapi ile ortalama iki aylık genel sağkalım (GS)
artışı sağlanabilmektedir. Uygulanan birinci basamak tedavilerin %30 oranında
başarısız olması sebebiyle, tedaviye cevap ve sağkalıma etki eden prognostik
faktörlerin önceden bilinerek tedavinin planlanması önem kazanmaktadır. Bu
çalışmada, evre IV KHDAK tanılı, 30 hasta sağkalıma etki eden prognostik
faktörler açısından retrospektif olarak incelendi. Ortanca yaşı 60 (45-77) olan hastaların, 27’si tanı sırasında evre IV’tü.
Bir hasta evre IIIA KHDAK tanısı ile opere olduktan 2 yıl sonra, bir hasta evre IIIB KHDAK tanısı ile konkomitan
kemo-radyoterapi aldıktan 10 ay sonra,
bir hasta da evre IB KHDAK tanısı ile opere edildikten 5 ay sonra metastaz
geliştirmişti. Histopatolojik olarak hastaların %50’sini adenokarsinom,
%20’sini skuamoz hücreli karsinom oluşturuyordu. Geri kalan %30’unda KHDAK
altgrup histolojisi belli değildi. Hastaların çoğunluğunda tedavi şekli tek
başına kemoterapiydi. İki hastada ölçülebilir
lezyonlara radyoterapi uygulanmıştı. Bir hastaya evre IB KHDAK tanısı ile opere
edildikten 5 ay sonra gelişen metastaz için stereotaktik radyoterapi (cyberknife) uygulanmıştı. Diğer bir hastada ise
kemoterapi sonrası akciğerde residüel
kitleye radyoterapi uygulanmıştı. Uygulanan kemoterapilerin hepsi platin
içeriyordu. Alınan ortanca kemoterapi kür sayısı 6 idi (2-6).
Ortalama 12.2 aylık izlem sonunda
hastaların 7’si (%23) hayatta iken, 23 (%77)
hasta öldü. Tüm hastalarda ortanca genel sağkalım (GS)
süresi 10.2 ay (3.5 - 51.3 ay), ortanca
progresyonsuz sağkalım (PS) süresi 6 ay (2.1 - 18 ay) olarak bulundu. İki-üç
kür kemoterapi sonrası ara değerlendirme yapılan 19 hastada metabolik cevap
değerlendirmesinde PET Response Criteria in Solid Tumors (PERCIST
1.0) kriterlerine göre parsiyel cevap alınan 9 hastaya karşılık
aynı hasta grubunda anatomik yanıt değerlendirmesinde Response Evaluation
Criteria In Solid Tumors (RECIST 1.1)
kriterlerine göre 3 hastada parsiyel cevap elde edilmiştir. Tek
değişkenli analizlerde GS’yi etkileyen faktörler olarak hastaların birinci
basamakta aldığı kemoterapi kür sayısı, tedavi sonu yapılan değerlendirmede
PERCIST ve RECIST’e göre alınan cevap, maksimal SUVmaks gösteren lezyonun ve primer
tümörün SUVmaks değerine göre yapılan PERCİST değerlendirmesi anlamlı bulundu.
Hem RECIST 1.1 hem de PERCIST 1.0 kriterleri kullanıldığında ara
değerlendirmesi yapılan 19 hasta için gerek anatomik gerekse metabolik cevabı
olan hastalarda GS ve PS süreleri, yanıtsız olanlara oranla anlamlı şekilde
artmıştır. Aynı şekilde tedavinin sonunda yanıt değerlendirmesi yapılan 30
hastada hem anatomik cevap değerlendirme (RECIST 1.1)
hem de metabolik cevap değerlendirme (PERCIST 1.0)
kriterlerine göre cevaplı olan hastalarda GS ve PS süreleri yanıtlı olmayanlara
oranla anlamlı şekilde artmıştır. Çok değişkenli analizde PERCIST 1.0’e göre cevap
alınan cevap bağımsız olarak GS süresini etkileyen faktördü. Sonuç olarak, evre
IV KHDAK’li hastalarda metabolik cevap kriterleri en az anatomik cevap kriterleri
kadar geçerli değerlendirme yöntemleridir ve anatomik cevaba göre daha erken
dönemde ve belki de daha etkin olarak tedaviye cevabı predikte edebilir.
Anahtar Kelimeler: İleri
evre küçük hücreli dışı akciğer kanseri, prognoz, metabolik cevap, FDG-PET/BT, SUV,
sağkalım