Palonosetronun kanserli hastalarda EKG parametreleri üzerinde akut dönemde etkileri

Tezin Türü: Tıpta Yandal Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yeditepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CENGİZ AKOSMAN

Danışman: Başak Oyan Uluç

Özet:

Kanser tedavisinde antiemetik olarak kullanılan 5 HT3 reseptör antagonistlerinin kardiyak yan etkileri üzerine yapılmış çok sayıda çalışma vardır. Grubun eski üyeleri olan dolasetron, ondansetron, granisetron ve tropisetron ile yapılmış çalışmalarda elektrokardiyografi (EKG) de QT sürelerinde uzama yapabilecekleri ileri sürülmüştür. Grubun son üyesi olan palonosetronun kardiyak yan etkilerine dair az sayıda çalışma vardır. Palonosetron uygulaması sonrası erken dönemde QT sürelerinde, nabız ve tansiyon parametrelerindeki değişikliklerin irdelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada kanser tanısı konan ve antiemetik tedavi olarak palonosetron alan 101 hasta değerlendirilmiştir. Hastalar palonosetronu, antiemetik tedavi için standart olan 0,25 mg dozunda almışlardır. Standart 12 derivasyonlu EKG ölçümleri bazal, palonosetron uygulanması sonrası 30. dakika ve 60. dakikalarda gerçekleştirilmiş, eş zamanlı arteryel tansiyon, nabız ölçümleri de yapılarak veriler toplanmıştır. Yaş ortalaması 54 ±13 olan 51’i kadın, 50’si erkek toplam 101 hastadan elde edilen EKG’ lerde ölçülen QT, RR mesafesi kullanılarak Bazzet formülü yardımıyla düzeltilmiş QT (QTc) ve QT dispersiyonları (QTd) hesaplanmıştır. Yapılan değerlendirmede tüm hasta grubunda ilaç uygulanışı sonrası 30. ve 60. dakikalarda elde edilen düzeltilmiş minimum, maksimum QT (QTcmax ve QTcmin), QT dispersiyon değerlerinde bazal ölçümlere kıyasla herhangi bir farklık olmadığı saptanmıştır. Bununla birlikte ilacın uygulanması sonrası 30. ve 60 dakikalarında nabız değerlerinin bazal ölçümlere kıyasla azaldığı saptanmıştır. Bazal değerlere kıyasla 30 dakikada düştüğü saptanan fakat istatistiksel olarak anlam kazanmayan arteryel tansiyonların 60 dakikada, 30. Dakikada elde edilen tansiyon değerlerine kıyasla daha yüksek ölçüldüğü ve istatistiksel anlamlı bir değişim gösterdiği görülmüştür. Yapılan alt grup analizlerinde, palonosetronun 130 mg/m2 üzerindeki dozlarda alan grupta QTc, nabız (NBZ) ve tansiyon değerlerinin 30. dakikada düştüğü bunun yanında 60. dakikada arttığı görülmüştür. Ortaya çıkan bu sonuçlar erken dönemde 5HT3 yoluyla Bezold-Jarish refleksine benzer bir refleksle nabızların ve tansiyon değerlerinin düşmesine, ilacın inhibitör etkisinin ortaya çıkması ve ayrıca 5HT3 harici serotonin reseptörlerinin inotropik ve kronotropik etkileri sonrası tansiyon ve nabızların yükselmesine bağlanmıştır. QTc değerlerinde başlangıçta olan azalma, sinir uçlarında 5HT3 aracılıklı salınan katekolaminlere sekonder artan kardiyak uyarılabilirliğe bağlanmış, palonosetron ile 5HT3 reseptörü ve bu reseptörlere bağlı iyon kanallarının inhibisyonu sonrası ise QTc değerlerinin uzadığı düşünülmüştür. Sonuç olarak, klinik anlamlılık oluşturmasa da palonosetronun kardiyak parametreler üzerinde etkili olabileceği gösterilmiştir. Bu etkiler özellikle diğer 5HT3’ lere kıyasla daha az riskli gibi görünse de, QT üzerinde etkili olan ilaçların birlikte kullanımında ve uzun QT sendromlu hastalarda antiemetik tedavi planlanırken daha dikkatli davranılması gerektiğini düşündürmektedir.

Anahtar kelimeler: Palonosetron, QT dispersiyonu, düzeltilmiş QT